Theo xu thế hiện đại thì xe số tự động đang dần chiếm phần lớn sản lượng sản xuất và tiêu thụ. Lý do là số tự động khá dễ sử dụng, phù hợp với hầu hết mọi tầng lớp xã hội.
Tuy vậy, nói dễ thì dễ thật, nhưng thực tế để hiểu rõ về cách sử dụng số và cách dừng đỗ thế nào cho đúng thì không phải ai cũng biết. Nên hôm nay chúng tôi xin có bài hướng dẫn ngắn về vấn đề này.
1 Hộp số tự động là gì?
Hộp số tự động (AT: Automatic Transmission) là loại hộp số có tính tối ưu, giúp chúng ta giảm bớt được nhiều thao tác khi vận hành xe. Chủ yếu tập trung vào quan sát, lái xe và xử lý tình huống. Hộp số tự động càng nhiều cấp càng tiết kiệm nhiên liệu.
Qui trình vận hành 1 chiếc xe tuân theo nguyên lý: Động cơ > Ly hợp > Hộp số > Vi sai > Truyền động cuối. Hiện nay, hộp số tự động có thể được chia thành 2 loại là vô cấp (CVT) và có cấp. Thường có từ khoảng 5-8 cấp số tùy loại và tùy vào dòng xe, hãng xe trang bị.
Phân biệt xe số tự động và số sàn:
Để phân biệt xe số tự động (AT) với xe số sàn (MT: Manual Transmission) thì ta có thể hiểu thế này. Với AT, ta chỉ cần khởi động xe và vào số 1 lần. Sau đó dù tăng ga, giảm ga, tăng tốc, giảm tốc độ hay dừng ta đều không cần chuyển số nữa. Hộp số sẽ tự động chuyển số theo tốc độ xe. Thêm một điều là AT thì khi sang số chúng ta cũng ko cần đạp chân côn (thực tế cũng ko có chân côn). Cho nên xe AT rất khó tắt máy như xe MT.
Còn xe MT thì khác biệt rõ nhất là việc chuyển số cần phải đạp chân côn. Cộng với việc phải chuyển số liên tục khi chạy với các tốc độ khác nhau. Do đó điều khiển xe MT phải dùng cả 2 chân côn và ga. Việc kết hợp thường xuyên khiến chân dễ bị mỏi.
Tuy nhiên, số tự động AT không có nghĩa là chỉ có 1 số và cứ thế mà đi. Nó cũng có một số cấp số chúng ta cần phải biết để sử dụng đúng lúc. Nếu nhầm lẫn có thể gây hậu quá khó lường.
2 Cách sử dụng các số xe tự động AT
Các số của xe số tự động phổ biến gồm:
P (Parking): Dừng hoặc đỗ xe
R (Reverse): Số lùi hoặc Số de
N (Neutral): Số mo
D (Drive): Số tiến
M (Manual) hoặc S (Sport): Chuyển sang số tay
Cách sử dụng các số:
- P (Parking): Sử dụng khi chúng ta đỗ xe, kể cả ngoài đường hoặc trong nhà, nhà sản xuất đều khuyến cáo dùng số P kết hợp với thắng tay.
- R (Reverse): Sử dụng để lùi xe. Khi cài số R lùi xe, phải đảm bảo xe dừng hẵn, đạp thắng và chuyển số R. Điều này rất cơ bản, tuy nhiên một số trường hợp quên số này dẫn đến gây tai nạn.
- N (Neutral): Vào số N khi bạn cần dừng xe tạm thời, ví dụ dừng đèn đỏ trên 30 giây.
Khác nhau giữa số P và N là khi chuyển số P, hộp số sẽ bị khoá cứng bởi một chốt giữ (còn gọi là bánh răng cóc). Trục ra của hộp số lúc này sẽ ko quay nên xe không thể di chuyển (dù cho nhả hết thắng). Còn số N thì hộp số không bị khoá cứng nhưng sẽ ngắt kết nối giữa động cơ và bánh xe. Cho nên khi ở chỗ dốc xe sẽ tự trôi nếu ta không đạp thắng hoặc kéo thắng tay. Trường hợp xe chết máy cần cứu hộ, ta cũng phải chuyển sang số N để xe cứu hộ kéo đi mà ko ảnh hưởng đến hộp số.
Trong cả 2 trường hợp thì ly hợp đều được nhả, tức động cơ không còn kết nối với hộp số. Nên lúc này có đạp ga xe đều không thể di chuyển. Khác biệt chủ yếu chính là chỗ hộp số bị khoá và không khoá như nói trên.
- D (Drive): Số D là số được dùng xuyên suốt khi bắt đầu di chuyển và khi chạy bình thường trên đường.
- M (Manual) hoặc S (Sport): Chuyển sang điều khiển số như số sàn. Bình thường nếu chạy ở đường đẹp, ko có dốc, ko có sình lầy thì gần như không cần đến các số này. Nhưng nếu xe chở nhiều người, cần lên dốc cao hoặc vướng ổ gà, chúng ta nên chuyển sang số M hoặc S và chọn số thích hợp để xe không bị quá tải.
Cách sử dụng số tay là gạt cần sang M hay S sau đó gạt tiếp sang + hoặc – để tăng hoặc giảm số. Một số trường hợp như Ford, khi chuyển sang số S thì muốn tăng số giảm số thì bấm nút + hoặc – trên cần số.
Cần lưu ý khi chuyển sang số tay, để đảm bảo an toàn thì xe cũng chỉ cho phép ta chuyển số ở mức tốc độ cho phép. Ví dụ nếu xe mới di chuyển, ta chỉ có thể để số 1, không thể chuyển ngay lên số 2 số 3. Tương tự, khi đang chạy nhanh, chúng ta cũng không thể chuyển xuống số thấp ngay.
3 Thao tác đỗ xe, khởi động xe đúng cách
Mặc dù trình tự các bước đỗ xe không phải ai cũng làm giống nhau. Nhưng theo khuyến cáo của các nhà sản xuất thì:
Trình tự các bước đỗ xe chuẩn như sau:
- Đạp thắng (phanh) chân
- Chuyển số N
- Kéo phanh tay
- Về số P
- Tắt máy + nhả phanh chân
Để đơn giản ta có thể bỏ bớt bước chuyển số N mà không ảnh hưởng gì tới xe.
Có nhiều ý kiến tranh luận về việc nên kéo phanh tay trước hay về số P trước. Thật ra, ảnh hưởng không đáng kể hoặc hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên ta cần nên hiểu thế này. Khi về P, nếu lúc này phanh tay chưa kéo có thể trục hộp số vẫn còn đang chuyển động (mặc dù rất ít). Do đó các ngàm giữ của trục bánh răng có thể sẽ hơi ép lên chốt giữ một chút. Lâu ngày có thể làm mòn hoặc hỏng chi tiết này. Ngược lại khi kéo phanh tay trước thì trục bánh răng lúc này đã được giữ đứng yên hoàn toàn. Nên khi vào số P chốt giữ sẽ nằm vừa vặn trong ngàm giữ mà ko bị sức ép nào.
Các bước khởi động xe:
- Xe đang đỗ, lên xe đạp phanh chân và khởi động động cơ
- Chuyển cần số về D
- Nhả phanh tay
- Từ từ nhả phanh chân, đợi xe lăn bánh và kết hợp đạp nhẹ ga để tăng tốc dần
Vậy là chúng ta đã cùng tìm hiểu một số điều cơ bản về xe số tự động. Hi vọng bài viết sẽ giúp các bạn mới làm quen hiểu biết thêm về xe số tự động. Bạn có ý kiến đóng góp có thể để dưới bình luận nhé. Cảm ơn.
